Ο όρος Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής περιγράφει τη διάταση του κύριου και μεγαλύτερου αιμοφόρου αγγείου/αρτηρίας του ανθρώπινου σώματος, της κοιλιακής αορτής. Η διάταση της αορτής επέρχεται ως αποτέλεσμα της εξασθένησης-εκφύλισης του αορτικού τοιχώματος. Η φυσιολογική διάμετρος της κοιλιακής αορτής είναι περίπου 2εκ. Η αορτή ξεκινάει από την καρδιά, διατρέχει το θώρακα (θωρακική αορτή) και την κοιλιά (κοιλιακή αορτή) και τελικά διχάζεται στη δεξιά και αριστερή λαγόνιο αρτηρία που παρέχουν την αιματική ροή στα κάτω άκρα.
Ανεύρυσμα, διάταση δηλαδή του αυλού της αορτής μπορεί να αναπτυχθεί σε όλο το μήκος της αορτής από την έκφυσή της από την καρδιά έως και το διχασμό τη στις λαγόνιες αρτηρίες. Ωστόσο πιο συχνά αναπτύσεται στην κοιλακή αορτή και ιδιαίτερα στο τμήμα της αορτής που βρίσκεται κάτω απο τις νεφρικές αρτηρίες (υπονεφρικό ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής). Η ανάπτυξη του ανευρύσματος είναι τις περοσσότερες φορές μία μακροχρόνια και σταδιακή διαδικασία.
Ξεκινάει συνήθως ως μία εντοπισμένη μικρή διάταση της αορτής και σταδιακά εξελίσσεται σε μεγαλύτερη διάταση μεγαλύτερης διαμέτρου. Όσο μεγαλώνει το μέγεθος του ανευρύσματος, εξασθενεί περισσότερο το τοίχωμα της αορτής και αυξάνεται ο κίνδυνος ρήξης του ανευρύσματος. Η ρήξη ανευρύσματος είναι μία ιδιαίτερα απειλητική κατάσταση για τη ζωή του ασθενούς, λόγω της μαζικής αιμορραγίας που προκαλείται εντός της κοιλακής χώρας. Σε περίπτωση ρήξης ανευρύσματος κοιλακης αορτής απιτείται άμεση αγγειοχειρουργικη αντιμετώπιση προκειμένου ο ασθενής να διατηρηθεί στη ζωή. Τα ποσοστά επιβίωσης μετά από επείγουσα χειρουργική επέμβαση για ρήξη ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής ειναι γενικλα χαμηλά και κυμαίνονται μεταξύ 30 και 50%. Αντίθετα, εάν το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής αντιμετωπισθεί όχι επειγόντως, αλλά εκλεκτικά προτού το ανεύρυσμα «σπάσει» οι πιθανότητες επιβίωσης είναι εξαιρετικές και ξεπερνούν το 95% για την κλασσική ανοικτή χειρουργική αντιμετώπιση και το 97-98% για τις νεοτερες ενδαγγειακές τεχνικές. Τα ποσοστά επιβίωσης και επιτυχίας της επέμβασης μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερα όταν η επέμβαση πραγματοποιείται σε μεγάλα κέντρα αναφοράς και από αγγειοχειρουργούς με μεγάλο όγκο περιστατικών και εμπειρία στη χειρουργική της αορτής.
Το ποιοί ασθενείς θα αναπτύξουν τελικά κατά τη διάρκεια της ζωής τους ανεύρυσμα της αορτής εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο και είναι πλέον γνωστή η αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης ανευρύσματος μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού. Η αθηροσκλήρυνση (σκλήρυνση του τοιχώματος των αρτηριών) παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής. Η αθηροσκλήρυνση είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων όπως για παράδειγμα του καπνίσματος, της υψηλής αρτηριακής πίεσης (υπέρταση), της υψηλής χοληστερόλης (υπερχοληστερολαιμία) και της ηλικίας (>60 ετών). Τα αορτικά ανευρύσματα εμφανίζονται συχνότερα στους άντρες. Εκτός από τις παραπάνω συχνότερες αιτίες ανεύρυσμα κοιλακής αορτής μπορεί να αναπτυχθεί και σε κάποιες άλλες σπανιότερες καταστάσεις όπως για παράδειγμα σε περιπτώσεις:
- Συγγενών ανωμαλιών όπως κληρονομική αδυναμία του τοιχώματος των αγγείων (διαταραχές συνδετικού ιστού): σύνδρομο Marfan, σύνδρομο Ehlers Danlos, σύνδρομο Turner και πολυκυστική νόσος των νεφρών.
- Λοίμωξης (αορτίτιδα, μυκωτικά ανευρύσματα)
- Τραύματος oπότε και πρόκειται συνήθως για «ψευδοανεύρυσμα» το οποίο χρήζει επίσης θεραπείας ανάλογα με τη διάμετρό του και άλλα ανατομικά χαρακτηριστικά.