Η Περιφερική αρτηριακή νόσος (αναφέρεται επίσης και ως περιφερική αγγειακή νόσος / περιφερική αρτηριοπάθεια) είναι το αποτέλεσμα της στένωσης ή απόφραξης των αρτηριών των ποδιών, που προκαλείται συνήθως από την αθηροσκλήρωση (σχηματισμός αθηρωματικής πλάκας στα τοιχώματα των αρτηριών).
Οι αρτηρίες των κάτω άκρων ξεκινούν από τη λεκάνη (πύελο) εκεί που η αορτή, η μεγαλύτερη αρτηρία του σώματός μας, διχάζεται στην δεξιά και αριστερή λαγόνια αρτηρία. Οι λαγόνιες αρτηρίες συνεχίζουν στη βουβωνική χώρα ως μηριαίες αρτηρίες. Η μηριαία αρτηρία διανύει το μηρό και στο ύψος του γονάτου ονομάζεται πλέον ιγνυακή αρτηρία η οποία με τη σειρά της διαιρείται σε τρεις μικρότερες κάτωθεν του γόνατος: την πρόσθια κνημιαία, την οπίσθια κνημιαία και την περονιαία αρτηρία.
Οι τρείς αυτές αρτηρίες παρέχουν την απαραίτητη αιματική ροή στο πόδι. Το αρτηριακό δίκτυο των κάτω άκρων όπως περιγράφτηκε πιο πάνω παρέχει στο σκέλος και τους μύες του οξυγονωμένο αίμα και θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τη κίνηση (βάδιση, άθληση) αλλά και την επούλωση των πληγών. Όσο πιο έντονη/γρήγορη και επίπονη είναι η κίνηση, τόσο αυξάνονται και οι απαιτήσεις στην παροχή του αίματος στα πόδια. Προϋπόθεση για επαρκή παροχή αίματος στα κάτω άκρα ιδιαίτερα κατά την άσκηση αποτελεί η πλήρης βατότητα των αρτηριών του ποδιού.
Η περιφερική αρτηριοπάθεια μπορεί να οδηγήσει βαθμιαία σε σημαντική στένωση του αυλού σε μια ή περισσότερες αρτηρίες του ποδιού. Το αποτέλεσμα των στενώσεων στις αρτηρίες των ποδιών είναι η μείωση της αιματικής ροής στο άκρο που μπορεί να οδηγήσει σε πόνο κατά τη βάδιση, ή την ηρεμία και σε προχωρημένα στάδια σε αδυναμία επούλωσης πληγών, ιστικές βλάβες, γάγγραινα και τελικά σε ανάγκη ακρωτηριασμού και απώλειας του σκέλους.
Η αθηροσκλήρωση είναι ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη της περιφερικής αρτηριακής νόσου. Αθηροσκλήρωση είναι η συσσώρευση στην εσωτερική επιφάνεια των αρτηριών χοληστερόλης, λίπους, ασβεστίου και άλλων μεταβολικών προϊόντων, που σταδιακά σχηματίζουν την αθηρωματική πλάκα. Οι πιο γνωστοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης και τελικά περιφερικλης αρτηριοπάθειας είναι το κάπνισμα, η υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση), η υπερχοληστερολαιμία (υψηλή χοληστερόλη), ο σακχαρώδης διαβήτης και η ηλικία (>60 ετών). Οι παραπάνω παράγοντες, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο, δεν προκαλούν όμως κατ’ ανάγκη και την ασθένεια. Υπάρχουν άτομα με έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου που μπορεί τελικά να μην εμφανίσουν την ασθένεια, και άλλα άτομα χωρίς εμφανείς παράγοντες κινδύνου που μπορεί να νοσήσουν. Ωστόσο πρέπει να τονισθεί ότι τα άτομα με έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου έχουν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα για την ανάπτυξη της νόσου. Ο ρόλος των γονιδίων (οικογενειακό ιστορικό) είναι επίσης καθοριστικός.
Οι ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο συχνά πάσχουν και από στεφανιαία και καρωτιδική νόσο καθώς η αθηροσκλήρωση μπορεί να προσβάλει εκτός από τις αρτηρίες των κάτω άκρων, και τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς και τις καρωτίδες.
Πέραν της αθηροσκλήρωσης, αλλές παθήσεις που προκαλούν ή σχετίζονται με την περιφερική αρτηριακή νόσο είναι η νόσος Buerger και η νόσος ή το φαινόμενο Raynaud.